Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, , (ros. Советский Союз, Союз Советских Социалистических Республик [СССР], trb. Sowietskij Sojuz, Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik]) – historyczne państwo socjalistyczne w Europie północnej i wschodniej oraz Azji północnej i środkowej.
Państwo to obejmowało obszar 22 mln km² od Morza Bałtyckiego i Czarnego do Pacyfiku, istniało od 30 grudnia 1922 do 26 grudnia 1991.
Związek Radziecki powstał 30 grudnia 1922 z połączenia Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (potocznie znanej jako Rosja Radziecka) i wcześniej kontrolowanych, lecz formalnie niepodległych republik, do których należały: Kazaska ZSRR, Kirgiska SRR, Białoruska SRR, Zakaukaska FSRR i Ukraińska SRR.
W okresie od powstania (1922) do wybuchu II wojny światowej (1939) ZSRR graniczył z Finlandią, Estonią, Polską i Rumunią w Europie, Iranem, Afganistanem, Chinami i Japonią w Azji. Mongolska Republika Ludowa i Tuwińska Republika Ludowabyły marionetkowymi państwami buforowymi ZSRR w Azji. Po zakończeniu II wojny światowej ZSRR graniczył z: Norwegią, Finlandią, Polską, Węgrami, Rumunią, Iranem, Afganistanem, Chinami, Koreą Północną i Japonią.
Spośród republik wchodzących w skład ZSRR jedynie Białoruska SRR i Ukraińska SRR posiadały podmiotowość międzynarodową i były członkami-założycielami Organizacji Narodów Zjednoczonych a także członkami większości organizacji wyspecjalizowanych ONZ.
W 1991 ZSRR uległ rozwiązaniu na 15 niepodległych państw (największe z nich to, będąca jego sukcesorem,Rosja), z których część próbowała kontynuować współpracę w ramachWspólnoty Niepodległych Państw.